กายธรรมนี้มีพระโสดาปัตติมรรคเป็นเบื้องต้นและมีพระอรหันต์เป็นที่สุด กายธรรมนี้เป็นวิปัสสนา สามารถกำจัดกิเลสอนุสัย 3 ได้แก่ ราคานุสัย ปฏิคานุสัย อวิชชานุสัย กายธรรมนี้มีปฐมมรรค อธิศีล อธิจิต อธิปัญญา มีพุทธรัตนะ ธรรมรัตนะ สังฆรัตนะ ญาณรัตนะและมีประชุมปิฎก ทั้ง 3 คือ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎกและพระอภิธรรมปิฎก
รวมลงในกายนี้เรียกว่า กายธรรม เป็นกายชั้นโลกกุตระภูมิและชั้นวิปัสสนาภูมิ เมื่อพิจารณาอะไรในชั้นวิปัสสนาภูมินี้ มีขันธ์ 5 อายตนะ 12 ธาตุ 18 อินทรีย์ 22 อริยสัจ 4 ปฏิจสมุบาท 12 เป็นต้น ต้องใช้ตาธรรมกายดูเพราะเป็นกายละเอียด อายตนะ เห็น จำ คิด รู้ ก็ละเอียด จึงจะเห็นของละเอียด
กายธรรมนี้ถอดแล้วจะไปอายตนะนิพพานก็ได้
กายมนุษย์ กายทิพย์ กายพรหม กายอรูปพรหมนี้อยู่ในขั้นโลกียะและขั้นสมถะจะตรวจดูอะไรต่างๆชั้นโลกุตตระและวิปัสสนาไม่ได้ เพราะขึ้นไม่ถึงชั้นนี้
กายมนุษย์ กายทิพย์ กายพรหม กายอรูปพรหมจะดูขันธ์ 5 อายตนะ 12 ธาตุ 18 อินทรีย์ 22 อริยสัจ 4 ปฏิจสมุบาท 12 ไม่ได้เราต้องอาศัยตาของกายธรรมเพราะของเหล่านี้เป็นของละเอียด
แล้วทำอย่างไร เราถึงจะเห็นกายธรรมนี้ เราต้องอาศัยดวงปฐมมรรคเข้าไป เราก็จะเห็นดวงศีล สมาธิ ปัญญา ดวงวิมุติ วิมุตติญาณทัศนะ แล้วเราก็จะเห็นกายมนุษย์ กายทิพย์ กายพรหม กายอรูปพรหมเราต้องถอดออกไป 4-5 ชั้น ถ้ารวมละเอียดด้วยก็ 8 ชั้น
กายธรรมนี้เป็นวิสุทธิขันธ์ เป็นอสังขตธาตุ อสังขตธรรม เพราะฉะนั้นเราต้องได้กายธรรมเสียก่อน ถ้าเราจะไปมรรคผล นิพพานเราต้องอาศัยกายธรรมนี้ไป เมื่อเราเข้ากายธรรมแล้ว ก็จะเห็นดวงธรรมที่เป็นกายธรรม มีดวงศีล สมาธิ ปัญญา วิมมุติ วิมุติญาณทัศนะ เราก็เห็นกายพระโสดาหยาบ โสดาละเอียด สกิทาหยาบ สกิทาละเอียด อนาคามีหยาบ อนาคามีละเอียด อรหัตหยาบ อรหัตละเอียด แล้วเราก็เข้าถึงนิพพาน นิพพานจักรพรรดิ์ เป็นลำดับไป อันนี้เป็นการอธิบายกายธรรม ซึ่งเราจำเป็นต้องรู้ เพราะถ้าไม่ได้กายธรรมแล้ว เราก็ไม่สามารถเข้าสู่ภูมิวิปัสสนาได้
ถอดเทปคำสอนพระราชพรหมเถร อดีตพระอาจารย์ใหญ่ฝ่ายวิปัสสนาธุระ วัดปากน้ำภาษีเจริญ